سرفصل های مهم این مقاله:

تصویر (1) –تعریف ASTM درباره وارنیش روغن
با توجه به بازخوردهای ارائه شده توسط تعداد زیادی از کاربران توربین میتوان استنباط کرد که مشکلات وارنیش روغن در نیروگاه ها افزایش شدیدی داشته و گزارشهای هولناکی ارائه شده است. به عنوان نمونه شرکت Mobil Exxon 192 نیروگاه مشتمل بر 626 توربین گازی را به لحاظ وارنیش به بررسی کرده و در 40% این توربین ها مشکل وارنیش روغن را گزارش کرده است.
وارنیش روغن از شروع تا رسوب
از نخستین روزهای شروع به کار یک توربین، روغن آن توربین ناگزیر دستخوش واکنشهای شیمیایی برگشتناپذیری قرارمیگیرد و آرام آرام تخریبمیشود. همانطورکه در فصول قبلی گفته شد، یکی از شایعترین علتهای تخریب شیمیایی روغن، اکسیداسیون روغن است. این فرآیند برگشتناپذیر با تغییر مولکولهای روغن و مصرفکردن افزودنیهای آن، زوال روغن را به همراه دارد. اکسیداسیون اغلب با واکنش شیمیایی بین هیدروکربن و اکسیژن موجود در هوای سیستم روانکاری توربین آغاز شده و به تولید رادیکالهای آزاد منجر میشود. رادیکالهای آزاد، مولکولهای بسیار فعالی بوده، و نه تنها به خودشان بلکه به مولکولهای سالم روغن نیز حملهور شده و زنجیرهای از واکنشها را منجر میشوند. طی این واکنشها محصولات جانبی اکسیداسیون (oxidation by-product) مانند ترکیبات اسیدی، الکل، استر، آلدئید، کتون و غیره تولید میشود که همه آنها در گروه آلایندههای نرم قرار میگیرند. این ذرات نرم با پنبه سر روغن توربین را میبرند!. ویژگی مشترک همگی این پسماندها و ضایعات نرم، قطبی بودن آنها است و همگی آنها در آغاز به صورت محلول (solution) در روغن باقی میمانند. در اینجا ممکن است این دو سوال برای شما پیش بیاید:سوال اول: محلول چیست؟
در پاسخ باید گفت: در دانش شیمی، ترکیب همگن ماده حلشونده در حلال را محلول مینامند؛ به عنوان مثال، شکر (حل شونده) در آب (حلال) حل میشود و محلولی به نام شربت را تولید میکند. در روغنتوربین آلایندههای نرم نقش حلشونده و روغن نقش حلال را بازی می کند.سوال دوم: چه موادی تمایل دارند در روغن حل شوند؟
سادهترین پاسخ به این سوال عبارت است: مواد قطبی در حلالهای قطبی و مواد غیرقطبی در حلالهای غیرقطبی بهتر حلمیشوند. پایه روغنهای استفاده شده در توربینها غیرقطبی است، به همین علت میزان انحلالپذیری (Solubility) آلایندههای قطبی در روغن توربین کم است. در آغاز، مقدار پسماندهای حاصل از تخریب روغن ناچیز است و در حالت محلول در روغن قرار گرفته و به آنها وارنیش محلول گفته میشود. تا به اینجا احتمالا متوجه شدهاید که وارنیش یک مولکول خاص نیست بلکه گستره وسیعی از انواع مولکولهای ریز و درشت بوده که حجم قابل توجهی از آلایندههای نرم روغن را به خود اختصاص میدهد.تصویر (2 ) –سرفصل مطالب
تصویر (3) – اصل لوشاتلیه و تعادل شیمیایی وارنیش محلول و وارنیش نامحلول

تصویر (4) – رسوب وارنیش در توربین
به عنوان مثال و همانطور که در تصویر (5) مشاهده میکنید، در یک تانک توربین بخار و در سطح تماس روغن با بدنه تانک، رسوب شدیدتری از وارنیش تشکیل شده است. علت شدت رسوبگذاری در سطح روغن به این خاطر است که در این ناحیه، بدنه تانک سردتر میباشد و بنابراین طبق اصل لوشاتلیه وارنیش محول تمایل بیشتری دارد که به وارنیش نامحلول تبدیل شده و رسوب نماید. به طور کلی در بیشتر تانکهای روغن توربین آلوده به وارنیش، تشکیل نوار ضخیم رسوب در ناحیه بالای تانک روغن مشاهده شده است.
تصویر (5)–نوار ضخیم رسوب وارنیش در تانک روغن توربین بخار
2 دیدگاه در “وارنیش روغن توربین چیست؟”
سلام آقای مهندس افت فشار خط روانکاری وقتی که واحد ترنینگیره میتونه دلیلش از وارنیش روغن باشه؟ ممنون
سلام همراه عزیز
بسیار خوشحالیم که اهل مطالعه هستید. افت فشار خط روانکاری وقتی که واحد ترنینگیره مربوط به فومینگ و همچنین ایجاد قفل هوایی در والوت پمپ های روانکاری هستش و ارتباط مستقیمی با وارنیش روغن نداره