به نام خدا دوستان سلام من سعید کردیزاده هستم، کارشناس ارشد مکانیک و در این فبلم آموزشی قصد دارم در مورد پایش وضعیت روغن، باهاتون مطالب بسیار سودمند را به اشتراک بگذرام.
فیلم 3 دقیقه ای در مورد پایش وضعیت روغن توربین شامل مطالب زیر است:
- استانداردهای پایش وضعیت روغن توربین
- خواص فیزیکی و شیمیایی روغن توربین چگونه پایش میشود؟
- آلودگی و خواص عملکردی روغن توربین شامل چه مواردی است؟
پایش وضعیت روغن
در این مقاله اهمیت پایش وضعیت روغن توربین توضیح داده میشود و ضمن بررسی اهداف اصلی از پیاده‌سازی پایش وضعیت در مورد مزایای آن نیز صحبت میشود. در ادامه به بررسی ملاک پایش وضعیت روغن توربین پرداخته میشود و در پایان محور‌های اصلی پایش وضعیت روغن توربین عنوان می‌گردد.
اهداف اصلی از پیاده‌سازی برنامه پایش وضعیت روغن
با توجه به مطالعات شرکت جنرال الکتریک، 19% خرابی توربو ژنراتور‌ها به خاطر مشکلات سیستم روانکاری آن‌ها است. از‌این‌رو هدف اصلی از پیاده‌سازی برنامه پایش وضعیت روغن توربین اطمینان از بهره‌برداری بدون مشکل توربین در حالت طولانی و افزایش در د‌سترس بود‌ن [Availability] و قابلیت اطمینان [Reliability] توربین است. این مهم زمانی محقق میشود که آنالیز روغن توربین قادر باشد به این دو سؤال مهم پاسخ دهد.
سؤال اول: آیا روغن توربین و تجهیزات سیستم روانکاری مرتبط با آن مثل یاتاقان‌ها و پمپ‌ها سالم هستند یا خراب شده‌اند؟ سؤال دوم: درصورتی‌که تجهیزات و یا روغن در تماس با آن‌ها خراب باشند آیا می‌توانیم در این شرایط به بهره‌برداری از توربین ادامه دهیم؟ یا باید توربین را خاموش کرده و نسبت به تعمیر قطعه خراب توربین و یا اصلاح وضعیت روغن اقدام نماییم؟
مادامی‌که به این دو سؤال پاسخ درستی داده نشود، تمام سرمایه‌گذاری در خصوص آنالیز روغن توربین اعم از خرید دستگاه‌های گران‌قیمت و صرف زمان و انرژی در نمونه‌گیری روغن و تحلیل نتایج آزمایش جز هزینه چیزی در بر نخواهد داشت.
مزایای پایش وضعیت روغن
- افزایش عمر روغن توربین و تجهیزات سیستم روانکاری مانند یاتاقان‌های توربین.
- کاهش توقف‌های ناخواسته توربین.
- افزایش حد‌فاصل تعویض روغن توربین.
پایش وضعیت روغن توربین برچه اساسی انجام شود؟ (استانداردها یا نظر سازندگان توربین)
ممکن است این سؤال در ذهن شما شکل گرفته باشد: ملاک پایش وضعیت روغن توربین موسسه‌های ملی استاندارد و فناوری(National Institute of Standards and Technology) هستند، یا نظر سازندگان توربین به استانداردها ارجحیت دارد؟ در پاسخ باید این نکته مهم را اذعان نمود که دانشی که ارزش تجاری دارد در اختیار سازنده توربین است و استانداردها معمولاً آن دسته از اطلاعات را که از حالت تجاری خارج شده‌اند منتشر می‌سازند. به همین علت سازندگان توربین، استانداردهای متفاوتی را در مورد روغن توربین ارائه د‌اد‌ه‌اند.علاوه بر این، ملاحظات طراحی در نظر گرفته‌شده برای سیستم روانکاری فقط در اختیار سازنده توربین است؛ به همین دلایل نظر سازنده توربین بر استاندارد ارجحیت دارد.
استانداردهای پایش وضعیت روغن توربین چه مواردی را بررسی میکنند؟
به طور کلی روغن توربین از سه دیدگاه قابل بررسی است.
1- خواص فیزیکی و شیمیایی
2- اندازهگیری آلود‌گی‌ها
3- خواص عملکردی
اول: خواص فیزیکی و شیمیایی
بی‌شک ویسکوزیته یکی از مهمترین ویژگی‌های روغن توربین است. تغییرات ویسکوزیته بر روی فیلم روغن تشکیل شده در یاتاقان توربین تاثیر گذار بوده و در کنترل ارتعاشات شفت توربین نقش بسزایی دارد. استاندارد 445 ASTM D روش‌های محاسبة ویسکوزیته Viscosity روغن را مشخص نمود‌ه است. ویسکوزیتة برخی از سیالات در تصویر (3-3) قابل مشاهده است.
- استاندارد ASTM D 974 در مورد عدد اسیدی روغن یا (TAN (Total Acid Number اظهار نظر کرده است.
و همچنین پایداری اکسیداسیون، که استاندارد ASTM D 2272 و رنگ روغن که میتوانید در ASTM D 1500 اظهار نظر استاندارد را مشاهده کنید.
دوم: اندازهگیری آلودگی روغن
دومین موردی که باید در آنالیز روغن بررسی کنید، اندازه گیری آلودگی هستش. یکی از این آلودگی ها، آب است. استاندارد ASTM D 1744 در مورد اندازه گیری میزان آب روغن است.
Varnish، آزمون سطح تمیزی روغن یا ISO 4406 و آنالیز عنصری که با استاندارد ASTM D 6595 شناخته میشود، کابران روغن توربین را در اندازه گیری و ارزیابی آلودگی ها و ادتیوهای موجود در روغن، یاری میکند.
سوم: خواص عملکردی روغن توربین
سومین موردی که باید در روغن توربین بررسی شود، خواص عملکردی روغن است.
- به عنوان مثال، خاصیتی مانند بازدارنگی از زنگ زدگی یا Corrosion Inhibition با استاندارد ASTM D 665 قابل اندازه گیری است.
- قابلیت تفکیک پذیری آب از روغن یا Water Seperability را میتوان با استاندارد ASTM D 1401 بررسی کنید.
- از جمله خواص عملکرد روغن، قابلیت جداشدن هوا از روغن یا Air Release هستش و میتونیم با استاندارد ASTM D 3427 بررسی کنیم.
- چهارمین خاصیت عملکردی روغن، تمایل روغن به تشکیل فوم و ثابت موندن فوم تشکیل شده هستش و این را میتوانید با استاندارد ASTM D 892 Sequence I ارزیابی نمایید.
پایش وضعیت روغن توربین از نظر سازندگان توربین و موسسه‌های ملی استاندارد و فناوری
سازندگان توربین در مورد روغنی که قرار است در توربین آن‌ها استفاده شود، استانداردها و چارچوب‌های مخصوص به خود را ارائه کرده‌است. به عنوان مثال و همانطور که در جدول زیر مشاهده میشود، شرکت جنرال الکتریک، برای پایش وضعیت روغن توربین‌های گازی استاندارد GEK 32568f را معرفی کرده است. علاوه بر سازندگان توربین، موسسه‌های ملی استاندارد و فناوری مثل ASTM و IEC درخصوص روش پایش وضعیت روغن چارچوب‌های مخصوص به خودشان را اعلام و مشخصات روغن توربین را در قالب دستورالعمل ارائه کرده‌اند.
